Praktijk voor Integrale Geneeskunde West-Brabant

Het blijft rommelen in het onderzoek rondom statines. Waar er in de secundaire preventie steeds een consensus was – statines verlagen het risico op een tweede cardiovasculaire voorval –, bestaat er een controverse rond het voorschrijven van statines in de primaire preventie van hart- en vaatziekten (hvz).

Het voorschrijven van statines bij gezonde volwassenen zou onder meer gerechtvaardigd worden door de JUPITER trial, een grootschalige studie gesponsord door AstraZeneca. JUPITER gaf een sterke reductie van hart- en vaatziekten, maar tegelijk een opvallende stijging van het aantal diabetesgevallen (25 %). Latere studies melden een stijging van diabetes van 9 % tot 13 %. Allison Goldfine van de Medical Harvard School is daar niet van onder de indruk, zo blijkt uit haar commentaarstuk in de New England journal of medicine (Goldfine 2012): voor elke 255 personen/patiënten die je gedurende vier jaar statines voorschrijft, is er één persoon die diabetes krijgt. Dat risico zou niet opwegen tegen de baten van statines: 5,4 cardiovasculaire voorvallen worden ermee vermeden.

De JUPITER trial is sterk gecontesteerd. Een onderzoeker van de John Hopkins universiteit (VS) heeft de resultaten zelfs in vraag gesteld vanwege de hoge mortaliteit die er optrad, in zowel de placebo- als de statinegroep (Serebruany 2011). Twee maal meer mensen dan normaal zijn er gestorven, een aantal dat moeilijk te wijten is aan toeval als je met een studiegroep van 17.000 personen bezig bent.

Een meta-analyse gaf onlangs aan dat statines als primaire preventie de mortaliteit met 9 % verlaagde, een statistisch niet-significant resultaat (Ray et al. 2010). Volgens een andere meta-analyse ('network meta-analysis') verlagen statines de mortaliteit met 10 %, dan wel weer statistisch significant (Mills et al. 2010). Het zal er wel van afhangen hoe kieskeurig je bent bij het selecteren van je studies voor een meta-analyse ...

“Few drugs have had such a dramatic effect on health outcomes”, schrijft Allison Goldfine in de inleiding van haar commentaarstuk, dat zegt niet veel goeds over andere geneesmiddelen die voor preventie worden ingezet. Een evaluatie van de baten kan niet zonder een risico-analyse. Diabetes is niet het enige probleem. Per 100 patiënten zijn er ongeveer 4 gevallen van nierfalen, cataract, leverdisfunctie en ernstige spierziekte na vijf jaar statines (Hippisley-Cox et al., 2010). Daaronder vallen de minder ernstige bijwerkingen nog niet: spierpijnen, concentratieverlies, vermoeidheid, krampen, slaapstoornissen, misselijkheid, diarree en huiduitslag. Borstvergroting en impotentie is ook geregistreerd geweest bij mannen.

Statines zijn een miljardenindustrie en drijven vooral op de cholesteroltheorie. Het aantal boeken die deze cholesteroltheorie aanvallen, is niet meer op een hand te tellen; jammer genoeg zijn ze niet allemaal even wetenschappelijk goed onderbouwd. Cardiovasculair onderzoek is een enorm complex terrein geworden en gaat veel verder dan cholesterol en statines alleen.

Momenteel hebben we nauwelijks een zicht op de ware werkzaamheid van statines. Waarin we wel geloven, is dat preventie anders kan (en moet). Het geld dat geïnvesteerd werd in statine-onderzoeken met honderdduizenden mensen, is beter besteed wanneer het de wortels van het probleem aanpakt: betere leefgewoonten. Als mensen niet gezonder gaan leven en niet vaker aan beweging gaan doen, dan blijft primaire preventie een hopeloze zaak.

Bron: Arts & Apotheker

 

Heeft u een vraag of wil u een afspraak maken?